Hesaplamalar

Maaş Hesaplama (Brütten Nete, Netten Brüte, Kıdem İhbar Hesaplama)

PwC Türkiye hesaplamalar modülü ile 2020 brütten nete maaş, netten brüte maaş hesaplama, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı hesaplamalarınızı yapabilirsiniz.

Brütten Nete Maaş Hesaplama

2020 Brütten Nete Maaş Hesaplama Yararlı Bilgiler

Maaş hesaplamaları, iş yaşantısına henüz dahil olmuş çalışanların yanı sıra uzun yıllardır çalışanların da akıllarındadır. Net maaşlar, brüt maaşlar, işveren maliyetleri, SGK primleri, damga vergisi gibi birçok değişken, maaş hesaplamalarının başlıca aktörleridir. Brütten nete maaş hesaplama konusunda da netten brüte maaş hesaplamada da bu değişkenlerin bilinmesi gerekir. Brütten nete maaş hesabı konusunda herhangi bir soru işareti oluşturmaması amacıyla önce tanımlamaların yapılması ve sonrasında da hesaplamanın ifade edilmesi önemli olacaktır. Son olarak da somut bir örnek verilerek söz konusu hesaplama, bütüncül bir çözüme kavuşacaktır.

Brütten nete hesaplama konusuna brüt maaş tanımıyla başlanabilir. Brüt maaş, çalışan kişinin bordrosunda yer alan ancak maaş günü eline geçmeyen bir tutardır. Bunun nedeni de brüt maaş ve net maaş arasındaki farklılıktır. Vergi sistemi içerisinde yer alan damga vergisi, SGK primi gibi kalemleri kapsayan genel toplam, brüt maaştır. Diğer bir tanımlama ise net maaş için yapılmalıdır. Net maaş, çalışanın eline geçen tutarı ifade eder. Toplam miktardan, yani brüt maaştan, yukarıda söz edilen kesintilerin çıkarılması ile net maaşa ulaşılabilir. Ancak vergi sisteminin düzenli olarak güncellenmesi, bu hesaplamaların yıllar arasında farklılık göstermesine sebebiyet verir. Yani brütten nete maaş hesaplama 2020 yılında ne geçmiş yıllardaki gibi olmuştur ne de gelecek yıllardaki gibi olacaktır.

Tanımlamalar yapılmış, sıra brütten nete maaş hesaplamalarına gelmiştir. Brüt maaş, bordro üzerinde yer alır. Brüt ücretin net maaşa çevrilebilmesi için bu tutardan bazı kesintilerin çıkarılması gerekir. Bu kesintiler çalışan SGK primi, çalışan işsizlik sigortası, damga vergisi, gelir vergisi, vergi dilimi ve eş, çocuk durumu olarak sıralanabilir. Ayrıca bu değişkenlere ek olarak çalışanın durumuna ilişkin bazı bilgiler de hesaplamada etkili olur. Çalışanın emekli olup olmaması, engelli olup olmaması ya da kişi engelli ise engel derecesi ile tam zamanlı ya da yarı zamanlı çalışan ayrımı da brütten nete hesaplama yapılırken göz ardı edilmemesi gereken hususlardır.

Yapılan tanımlamalar ve açıklanan hesaplama standartları, verilecek somut bir örnek ile daha kesin bir cevap haline gelecektir. Genelleyici bir örnek teşkil etmesi açısından asgari ücret ile çalışan bir kişinin brüt maaşının net maaşına çevrilmesi işlemi yapılabilir. 2020 yılı itibariyle asgari ücret ile çalışanın brüt maaşı 2 bin 943 Türk Lirası şeklindedir. Çalışanın bekar ve çocuksuz olduğu varsayımından yola çıkılırsa çalışan SGK primi 412 Türk Lirası 2 kuruş, çalışan işsizlik sigortası 29 Türk Lirası 43 kuruş, damga vergisi 22 Türk Lirası 34 kuruş ve gelir vergisi de 375 Türk Lirası 23 kuruş olarak ifade edilir. Vergi dilimi yüzde 15 olarak belirlenirken eş ve çocuk durumunun karşılığı olan tutar ise 220 Türk Lirası 73 kuruş olarak hesaplanmıştır. Tüm bu değişkenlerin brüt maaş olan 2 bin 943 Türk Lirası tutarından çıkarılması ile ortaya net maaş çıkar. Bu net maaş da 2020 yılı için asgari olarak kabul edilen 2 bin 324 Türk Lirasıdır. Bu hesaplama yapılırken çalışanın evli olması ile bekar olması arasında fark olabileceği gibi her çocuk için de ayrı bir tutar öngörülür. Bu tutarlar, genel çerçevede AGİ şeklinde ifade edilmiş ve açık bir şekilde belirlenmiştir. Özet geçmek amacıyla brütten nete hesaplamanın bir formül haline getirilmesi de sağlanabilir. Bu formül, “Brüt Maaş = Net Maaş + SGK primi + İşsizlik Primi + Gelir Vergisi + Damga Vergisi” şeklindedir.

⇑

Netten Brüte Maaş Hesaplama

2020 Netten Brüte Maaş Hesaplama Yararlı Bilgiler

Maaşlı bir şekilde çalışan her birey, net maaş ya da brüt maaş gibi kavramlar ile karşılaşır. Haliyle de akıllara “net maaş nedir?” ya da “brüt maaş nedir?” gibi sorular gelir. Netten brüte maaş hesabı yapabilmek için öncelikle net maaş ve brüt maaş tanımlarının yapılması yararlı olacaktır. Net maaş ve brüt maaş tanımlarının ardından hesaplamaya dahil edilecek diğer değişkenlerin de ifade edilmesi, sonrasında da örnek bir hesaplamadan bahsedilmesi netten brüte maaş hesaplama konusundaki tüm soru işaretlerini giderecektir.

Öncelikle brüt maaşın tanımını yapmak gerekirse; brüt maaş, tüm kesinti ve vergilerin dahil edilmesi sonucu elde edilen tutarı ifade eder. İşverenin cebinden çıkan tutar, brüt maaştır. Ancak çeşitli eklentileri de kapsamasından ötürü çalışan, bu tutarın tamamına sahip olamaz. Net maaş ise brüt maaş tutarından tüm kesintilerin, vergilerin, primlerin çıkarılması ile elde edilir. Her ay çalışanın eline geçen tutar, net maaş olarak isimlendirilir. Çalışan her ay net maaş alır ancak işverene maliyet, net maaşın ve brüt maaşın da üzerinde olur.

Ülkemizdeki vergi sisteminin esnek olması, birçok değişkene bağlı olması, oranlarda yıldan yıla farklılık göstermesi ve vergilerin, kesintilerin sabit kalmaması netten brüte çevirme işleminde de değişimlere neden olur. Yani her yıl farklı oranların bildirilmesinden ötürü netten brüte hesaplama 2020 yılında da geçmiş yıllar ile benzerlik göstermez. Aynı şekilde 2021 yılı hesaplamalarında da değişiklikler yaşanacaktır. Bu nedenle herhangi bir hesaplama yapılacaksa “yıl” değişkeninin göz ardı edilmemesi önemlidir.

Yapılan tanımlamaların ardından şimdi de “netten brüte ücret hesaplama nasıl yapılır?” sorusu cevaplanabilir. Hesaplamaya konu edinilen birden fazla değişken söz konusudur. Eş ve çocuk durumu, çalışan SGK primi, çalışan işsizlik sigortası, damga vergisi, dilim ve gelir vergisi, netten brüte hesaplama işleminin ana parçalarıdır. Ayrıca çalışanın normal çalışkan ya da emekli çalışan ayrımı ile birlikte engelli olup olmaması ve tam zamanlı ya da yarı zamanlı çalışması da değişikliklere neden olur. Net maaştan brüt maaşa ulaşabilmek için elbette net maaşın da bilinmesi gerekir. Bu değişkenlerin bilinmesi ile söz konusu hesaplama, rahatlıkla yapılacaktır.

Yukarıdaki açıklamaların somut bir örnek ile zenginleştirilmesi de önemli olabilir. Asgari ücret alan bir çalışanın net maaşı 2020 yılı için 2.943 Türk Lirası’dır. Bu çalışanın bekar ve çocuksuz olduğu varsayılırsa 220,73 Türk Lirası tutarında AGİ’den bahsedilebilir. Çalışan SGK primi 412 Türk Lirası 2 kuruş, çalışan işsizlik sigortası 29 Türk Lirası 43 kuruş, damga vergisi 22 Türk Lirası 34 kuruş ve gelir vergisi de 375 Türk Lirası 23 kuruş şeklindedir. Vergi dilimi ise yüzde 15 şeklinde ifade edilir. Bu değişkenler doğrultusunda yapılacak hesaplama ile 2 bin 324 Türk Lirası 90 kuruş tutarındaki asgari ücret ile çalışan bireyin brüt maaşı 2 bin 943 Türk Lirasıdır. Hesaplama işveren maliyetine kadar genişletildiği takdirde iki farklı kalemden daha bahsedilmelidir. Brüt maaşa ek olarak 603 Türk Lirası 31 kuruş tutarındaki SGK payı ve 58 Türk Lirası 86 kuruş tutarındaki işsizlik payı da işveren maliyeti dahilindedir. Bunun sonucunda da asgari ücret ile çalışan bir bireyin işverenine maliyeti toplam 3 bin 605 Türk Lirası 18 kuruş olarak hesaplanır. Net maaştan brüt maaş hesaplama için bir formül üretmek gerekirse bu formül “Net Maaş = Brüt Maaş – (SGK İşçi Primi + İşsizlik Primi + Gelir Vergisi + Damga Vergisi)” olarak özetlenebilir.

⇑

Kıdem ve İhbar Tazminatı Hesaplama

Yararlı Bilgiler

Kıdem tazminatı, çalışanın belirli nedenler yüzünden işinden ayrılırken, işverenin kendisine vermekle yükümlü olduğu bir tazminattır. Bu durum 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinde açıkça belirtilmiştir.

Aynı iş kanununun 24.maddesi gereğince bazı durumlarda çalışan kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabilir. Fakat kıdem tazminatı hakkından faydalanabilmek için çalışanın aynı iş yerinde 1 sene boyunca işine devam ediyor olması gerekmektedir. Şu gibi durumlarda çalışan kıdem tazminatı alarak işten ayrılabilir:
- İşverenin geçerli bir gerekçesi olmaksızın, çalışanın iş sözleşmesini sona erdirip işten çıkarması durumunda
- Kadın çalışanların evlenmeleri durumunda, evlendikleri tarihten itibaren 1 yıl içerisinde istifa etmesi durumunda
- Erkek çalışanların askerlik görevlerini yerine getirmek amacıyla işten çıkması durumunda (Sülüs belgesini işverene getirmeli)
- Çalışan kişinin emekliliğe hak kazanmış olması durumunda (SGK’dan emekli olduğunu beyan eden imzalı bir belgeyi işverene getirmeli)
- Çalışanın herhangi bir sebepten ötürü vefat etmesi durumunda, çalışanın yakınlarına kıdem tazminatı verilmesi gerekmektedir. (Vefat eden çalışan yakınlarının mahkemeden yazı getirmesi gerekmektedir.)
Çalışan İstifa Ederse Kıdem Tazminatı Alabilir Mi?
Çalışanın istifa edip kıdem tazminatı alması için bir takım koşulların oluşması ve sebeplerin olması gerekmektedir. Şu gibi durumlarda istifa eden çalışan kıdem tazminatı alabilir;
Sağlık Sebepleri
Çalışanın istifa edip kıdem tazminatı alması için bir takım koşulların oluşması ve sebeplerin olması gerekmektedir. Şu gibi durumlarda istifa eden çalışan kıdem tazminatı alabilir;
- Çalıştığı işi nedeniyle sağlığını kaybetme ihtimali
- Çalıştığı işi nedeniyle sağlığını kaybetmesi
İşverenden Kaynaklanan Zorlayıcı Sebepler
Çalışan, işveren kaynaklı herhangi bir durumdan dolayı 1 haftadan fazla bir süre boyunca işine gelmezse, parasını alamazsa ve de işverenin kendinden kaynaklanan nedenlerden dolayı çalışanından gelmediği günlerin ücretini keserse, çalışan kişi kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Yukarıda belirtilen nedenlerin dışında başka hiçbir nedenden dolayı çalışan kıdem tazminatı alamaz.
İşveren Çalışanı Kıdem Tazminatı Ödemeden İşten Çıkarabilir Mi?
İş Kanunu’nun 25.maddesi gereğince şu gibi durumlarda işveren çalışanı kıdem tazminatı ödemeden işten çıkarma yetkisine sahiptir;
Sağlık Sebepleri
- Çalışan şahsi yaşantısında kendine dikkat etmediği için arka arkaya 3 gün boyunca işe gitmeyip rapor alırsa, aynı şekilde farklı günlerde de toplam 5 gün sağlık sorunları nedeniyle rapor alırsa,
- Çalışan bulaşıcı bir hastalık geçirirse; işveren, çalışanı kıdem tazminatı ödemeden işten çıkarma hakkına sahiptir. Ancak bu gibi durumlarda çalışanın sağlığının iyi olmamasından ötürü Yargıtay çalışanlara kıdem tazminatı alma hakkı tanır.
Ahlak ve İyi Niyete Uymayan Sebepler
- Çalışan, işverenine mesleği hakkında aldatıcı ve yanıltıcı konuşuyor, yalan söylüyorsa
- Çalışan, işverenin şahsına ya da ailesine hakaret ve küfür ediyorsa
- Çalışan, işyerindeki diğer çalışanlara sataşıyor ve çalışma ortamını bozuyorsa
- Çalışan, işyerinde çalışan bir başka çalışana tacizde bulunursa
- Çalışan, işvereninin güvenirliğine ve dürüstlüğüne aykırı tutumlar sergiliyorsa
- Aynı ay içerisinde çalışan arka arkaya 2 gün, farklı günlerde ise toplam 3 gün işe gelmiyorsa
- Çalışan, sorumluluğunda olan işleri ve görevlerini yerine getirmemekte ısrarcı davranıyorsa
- Çalışanın kullandığı ve kendi sorumluluğunda olan makine, malzeme ve iş gereçlerini kendi hatası yüzünden bozduysa ve aylık ücreti bu makine, malzeme ya da iş gerecinin ücretini karşılamıyorsa
- İşveren, çalışanı kıdem tazminatı ödemeden işten çıkarma hakkına sahiptir.
Çalışandan Kaynaklanan Zorlayıcı Sebepler
Çalışan, çalışmakta olduğu iş yerine zorlayıcı herhangi bir nedenden ötürü 1 haftayı geçkin bir süre boyunca gelmezse; işveren, çalışanı kıdem tazminatı ödemeden işten çıkarma hakkına sahiptir.