Mücbir Sebep Kapsamına Giren Mükelleflere İlişkin İç Genelge

24.03.2020 tarih ve 31078 mükerrer sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle, koronavirüs (COVID-19) salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen mükelleflerin, Vergi Usul Kanunu’nun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması hakkında açıklamalar yapılmıştır.

Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanan 03.04.2020 tarih ve 2020/3 seri no.lu Uygulama İç Genelgesiyle, Tebliğ kapsamında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen mükellefler, mücbir sebep dönemine isabet eden yükümlülüklere yönelik açıklamalar, mücbir sebep kapsamında olup olunmadığının tespit edilmesine yönelik başvuruların şekli ile Tebliğin uygulamasına ilişkin diğer usul ve esaslar açıklanmıştır.

İç Genelgede yer alan açıklamalar aşağıda özetlenmiştir.

1. Ana Faaliyet Konusu İtibariyle Mücbir Sebep Hükümlerinden Yararlanabilecek Mükellefler

518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle, mücbir sebep hali kapsamına alınan mükelleflerden bir grubu, ana faaliyet konuları itibariyle belirlenen sektörlerde faaliyet gösteren mükellefler oluşturmaktadır.

Tebliğde yapılan düzenlemeye göre ana faaliyet alanı itibariyle, aşağıda sayılan sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler mücbir sebep hükümlerinden yararlanabilecektir.

Alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri.

2. Ana Faaliyet Konusunun Belirlenmesi

Yayımlanan Uygulama İç Genelgesinde;

-  Mükellefin ana faaliyet alanlarının tespit edilmesinde Tebliğin yayımı tarihi itibariyle vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodunun dikkate alınacağı,

-  Ana faaliyet kodundan kastın, mükelleflerin sicil kayıtlarında ilk sırada yer alan altı haneli NACE meslek kodu olduğu,

-  Mükellefin vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu itibarıyla yukarıda sayılan sektörler arasında bulunmamasına rağmen ana faaliyet alanı olarak bu sektörlerden herhangi birisinde fiilen iştigal ettiğini ispat ve tevsik etmesi halinde, mükellefin mücbir sebep kapsamında olup olmadığının tespitinde ana faaliyet kodu yerine fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanı dikkate alınacağı ve sicil kayıtlarındaki ana faaliyet kodunun yeni duruma göre düzeltileceği,

belirtilmiştir.

3. Başvuru Şekli

İç Genelgede, ana faaliyet konusu değişikliğine ilişkin başvuruların, fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanını ispat etmeye matuf tüm belgelerin ekinde yer aldığı "Ana Faaliyet Kodu Değişikliği Raporu" (Rapor) eklenmek suretiyle İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden yapılması öngörülmüştür.

Genelgede ana faaliyet konusunun belirlenmesinde kriter olarak brüt hasılat alınmış;

-  Ana faaliyet kodu değişikliği için; mükellefin esas alınmasını istediği ana faaliyet alanından (ana faaliyet kodu olarak kaydedilmesi gerektiğini iddia ettiği faaliyet kodundan) elde ettiği brüt hasılatın, diğer faaliyet kodlarından elde ettiği brüt hasılattan fazla olması gerektiği,

-  Brüt hasılatın tespitinde 2019 hesap dönemi veya 2019 IV. geçici vergi dönemi, özel hesap dönemine tabi mükelleflerde 2019 yılında sonuçlanan özel hesap dönemi, bir yıldan kısa süredir faaliyette bulunulması durumunda faaliyette bulunulan dönem sonuçlarının dikkate alınacağı,

belirtilmiştir.

İç Genelgeye göre, sunulacak Raporda hasılat tespitine yönelik olarak;

- Mükellefin son dört geçici vergi dönemine ilişkin verdiği beyannameleri ekinde yer alan ve en yüksek hasılatı elde ettiğini bildirdiği meslek kodlarına ilişkin bilgiler,

- Ayrıntılı gelir tablosu bilgileri,

-  Form Ba-Bs bildirimlerine ilişkin değerlendirmeler

ile benzeri bilgi, belge, veri ve değerlendirmelere yer verilerek mükellefin gerçekte kayıtlı olması gereken ana faaliyet kodu ortaya konulacak ve ana faaliyet kodu değişikliği işleminin gerçekleştirilmesi yönünde talepte bulunulacaktır.

4. Ana Faaliyet Kodu Değiştirilmesi İşlemleri

İç Genelgede, ana faaliyet kodunun değiştirilmesine yönelik başvuruları ve mücbir sebep kapsamında olunup olunmadığını değerlendirmek amacıyla vergi dairesi başkanlıklarına bağlı olarak görev yapacak “Ana Faaliyet Kodu Değerlendirme Komisyonu” kurulması öngörülmüştür.

Ana faaliyet kodunun değiştirilmesi işlemleri, kurulacak olan komisyonun olumlu mütalaası ve vergi dairesi başkanının veya görevlendireceği grup müdürünün onayıyla gerçekleştirilecektir.

Onay işleminden sonra;

-  Alınan karar bir üst yazı ekinde ilgili vergi dairesine gönderilecek,

-  Faaliyet kodunun değiştirilmesine karar verilen mükelleflerin sicil kayıtlarındaki ana faaliyet kodu yeni duruma göre düzeltildikten sonra anılan mükelleflerin mücbir sebep kapsamına alınabilmesi için sistemde tanımlanan ekranlara bilgi girişi yapılacaktır.

İç Genelgede ayrıca;

-  Komisyonun kendisine intikal ettirilen Rapor ve ekinde yer alan bilgi, bulgu veya verilerden hareketle mükellefin fiilen iştigal ettiği ana faaliyet alanına ve dolayısıyla olması gereken ana faaliyet koduna ilişkin çalışmalarını başvurudan itibaren 15 gün içerisinde sonuçlandıracağı,

-  Yaptığı çalışmalar neticesinde mükellefin ana faaliyet kodunun değiştirilmesi ve ana faaliyet konusu itibariyle mücbir sebep kapsamına alınması gerektiğini değerlendirmesi durumunda olumlu, aksi halde olumsuz mütalaasını içeren yazıyı vergi dairesi başkanının veya vergi dairesi başkanı tarafından görevlendirilen grup müdürünün onayına sunacağı,

-  Mükellef başvurusunun uygun görülmemesi halinde bu durumu içeren vergi dairesi başkanı veya görevlendirilen grup müdürü imzalı yazıyı mükellefe tebliğ edeceği ve bu durumu mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine de ayrıca bildireceği,

-  Mükellef başvurusunun onaylanması halinde ana faaliyet kodunun değiştirilmesi ve mükellefin mücbir sebep kapsamına alınması ile ilgili işlemlerin sonuçlandırılması amacıyla mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine yazılı olarak bilgi verileceği,

açıklanmıştır.

5. Ertelenecek Vergi Ödevleri

518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde mücbir sebep hükümlerinden yararlanacak mükellefler iki grup olarak belirlenmiştir.

Yayımlanan İç Genelgede ertelenecek vergi ödevleri her iki grup mükellefler için ayrı ayrı açıklanmıştır.

a) Birinci Gruba Giren Mükellefler İçin Ertelenen Vergi Ödevleri

518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Tebliğinde yapılan düzenlemeyle, aşağıdaki mükelleflerin, 01.04.2020-30.06.2020 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiştir.

-  Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan mükellefler.

-  Ana faaliyet konuları itibariyle belirlenen sektörlerde faaliyet gösteren mükellefler.

-  Faaliyetlerine geçici süreyle ara verilmesine karar verilen mükellefler.

Yayımlanan İç Genelgede, bu gruba giren mükellefler için ertelenecek vergi ödevleri aşağıdaki şekilde açıklanmıştır:

i)  2020/Mart dönemine ait vergi ödevleri

-  27.04.2020 tarihine kadar verilmesi gereken 2020/Mart dönemine ait Muhtasar Beyannameler (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri dâhil) ve KDV Beyannamelerinin verilme süreleri 27.07.2020 Pazartesi,

- Bu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 27.10.2020 Salı günü sonuna kadar uzatılmıştır.

ii) 2020/Nisan dönemine ait vergi ödevleri

- 27.05.2020 tarihine kadar verilmesi gereken 2020/Nisan dönemine ait Muhtasar Beyannameler (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri dâhil) ve KDV Beyannamelerinin verilme süreleri 27.07.2020 Pazartesi,

- Bu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 27.11.2020 Cuma günü sonuna kadar uzatılmıştır.

iii) 2020/Mayıs dönemine ait vergi ödevleri

- 26.06.2020 tarihine kadar verilmesi gereken 2020/Mayıs dönemine ait Muhtasar Beyannameler (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri dâhil) ve KDV Beyannamelerinin verilme süreleri 27.07.2020 Pazartesi,

- Bu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 28.12.2020 Pazartesi günü sonuna kadar uzatılmıştır.

b) İkinci Gruba Giren Mükellefler İçin Ertelenen Vergi Ödevleri

518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Tebliğinde yapılan düzenlemeyle;

-  65 yaş ve üstünde olması veya kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren mükellefler ve meslek mensupları ile

-  Tebliğin yayımlandığı tarih itibarıyla geçerli olan “Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” uyarınca beyanname/bildirimleri bu meslek mensuplarınca verilenlerin,

22.03.2020 ila sokağa çıkma yasağının sona ereceği tarih (bu tarihler dâhil) arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiştir.

Yayımlanan İç Genelgede, bu gruba giren mükellefler için ertelenecek vergi ödevleri aşağıdaki şekilde açıklanmıştır:

-  22.03.2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyanname/bildirimlerin verilme süreleri ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin son günü, sokağa çıkma yasağının sona ereceği günü takip eden 15 inci günün sonuna kadar uzatılmıştır.

-  Sokağa çıkma yasağının bittiği tarihte beyanname/bildirim verme süresinin son gününe 15 günden fazla süre kalması halinde, beyanname/bildirim verme ile ödeme süresi olarak kanuni süreler dikkate alınır.

İç Genelgede, Tebliğde bu gruba giren mükellefler için beyanname ve bildirimlerle ilgili özel bir belirleme yapılmadığından, mücbir sebep dönemine ait tüm vergi beyanname ve bildirimlerin bu kapsamda değerlendirileceği açıklanmıştır.

İç Genelgede, ertelenecek vergi ödevlerine ilişkin örneklere yer verilmiş olup, bu örneklerde, ikinci gruba giren mükellefler için, 2020/ Şubat dönemi KDV ve muhtasar beyannameleri de sayılmıştır.

6. Her İki Gruba da Giren Mükelleflerin Durumu

İç Genelgede, yukarıda belirtilen gruplardan her ikisine de giren mükelleflerin, her iki grup mükellef için öngörülen ertelemelerden de yararlanacağı belirtilmiştir.

İç Genelgede konuyla ilgili örneklere ve ek açıklamalara yer verilmiştir.

7. Şubat/2020 Dönemi KDV Beyan ve Ödeme Süresi

30.03.2020 tarih ve 2020/32 sayılı Vergi Bültenimizde, 518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle yapılan düzenlemeler çerçevesinde, mücbir sebep hükümlerinden yararlanacak mükelleflerin, Nisan 2020 vergi takvimine yer verilmiştir.

Söz konusu Bültende,

-  Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanan 23.03.2020 tarih ve 126 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleriyle, 26.03.2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken Katma Değer Vergisi Beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin 24.04.2020 Cuma günü sonuna kadar uzatıldığı,

-  518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde, mücbir sebep kapsamına giren mükelleflerin Şubat 2020 dönemi beyannameleriyle ilgili özel bir açıklama yapılmamakla birlikte, Tebliğde, 27.04.2020 tarihine kadar verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamelerinin verilme sürelerinin 27.07.202o, bu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme sürelerinin de 27.10.2020 tarihine kadar uzatıldığı belirtildiğinden, bütün mükellefler için uzatılan beyan ve ödeme sürelerinin, mücbir sebep kapsamına giren mükellefler için 27.07.2020 tarihine kadar uzamış olduğunun düşünüldüğü,

belirtilmiştir. Bültende benzer açıklama, 2020/Şubat dönemine ilişkin "Form Ba" ve "Form Bs" bildirimleri için de yapılmıştır.

Yukarıda özetlenen Uygulama İç Genelgesinde açıkça belirtilmemekle birlikte, Gelir İdaresi Başkanlığının, yukarıda yaptığımız sınıflama çerçevesinde 1. Gruba giren mükellefler için Şubat/2020 KDV beyannameleri ile bu beyannameler nedeniyle tahakkuk eden katma değer vergilerinin ödeme süresinin mücbir sebep kapsamında uzamadığı görüşünde olduğu anlaşılmaktadır.

Gelir İdaresinin, Tebliğde yer alan “27/4/2020 tarihine kadar verilmesi gereken Muhtasar Beyannameler (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri dâhil) ve Katma Değer Vergisi Beyannameleri” ifadesini İç Genelgede, “27/4/2020 tarihine kadar verilmesi gereken 2020/Mart (2020/Ocak-Şubat-Mart dâhil) dönemine ait Muhtasar Beyannameler (Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri dâhil) ve KDV Beyannameleri” olarak ifade etmeyi tercih ettiği görülmektedir.

Bu ifade ve İç Genelgede yer alan bazı açılama ve örneklerden, İdarenin (birinci grup mükellefler için) Şubat/2020 dönemi KDV beyan ve ödeme yükümlülüğünü mücbir sebep kapsamında görmediği anlaşılmaktadır. Bu görüşün kabul edilmesi durumunda, söz konusu mükelleflerin, Şubat/2020 dönemine ait KDV beyannamesini 24.04.2020 tarihine kadar vermesi, tahakkuk eden vergiyi de aynı süre içinde ödemesi gerekmektedir.

İlgili İç Genelge metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

Uygulama İç Genelgesi (03.04.2020 tarih ve 2020/3 seri no.lu)