Mücbir Sebeple İlgili VUK Genel Tebliği (Sıra No: 518)

24.03.2020 tarih ve 31078 mükerrer sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 518 sıra no.lu Vergi Usul kanunu Genel Tebliğiyle, koronavirüs (COVID-19) salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen mükelleflerin, Vergi Usul Kanunu’nun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması hakkındaki açıklamalar yapılmıştır.

Tebliğde yapılan düzenleme ve açıklamalar aşağıda özetlenmiştir.

A) MÜCBİR SEBEP HALİ KAPSAMINA ALINAN MÜKELLEFLER (1. GRUP)

1. Kapsam

Tebliğde yapılan düzenlemeyle, aşağıdaki mükelleflerin, 01.04.2020 ila 30.06.2020 (bu tarihler dâhil) tarihleri arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiştir.

a) Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan mükellefler.

b) Ana faaliyet konuları itibariyle belirlenen sektörlerde faaliyet gösteren mükellefler.

(Koronavirüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla; alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükellefler.)

c)  Faaliyetlerine geçici süreyle ara verilmesine karar verilen mükellefler

(Ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilmesine karar verilen işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler.)

2. Ana faaliyet alanlarının tespit edilmesi

Tebliğde;

-     Ana faaliyet alanlarının tespit edilmesinde Tebliğin yayımı tarihi itibariyle vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodunun dikkate alınacağı,

-     Mükellefin vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu itibarıyla Tebliğde sayılan sektörler arasında bulunmamasına rağmen ana faaliyet alanı olarak bu sektörlerden herhangi birisinde fiilen iştigal ettiğini ispat ve tevsik etmesi halinde, mükellefin mücbir sebep kapsamında olup olmadığının tespitinde ana faaliyet kodu yerine fiilen iştigal edilen ana faaliyet alanının dikkate alınacağı,

açıklanmıştır.

Yukarıda belirtildiği üzere, ana faaliyet konuları itibariyle belirlenen sektörlerde faaliyet gösteren mükellefler mücbir sebep hali kapsamına alınmıştır. Tebliğde bu faaliyet alanlarının kapsamına ilişkin ayrıntıya yer verilmemiştir. Gelir İdaresi Başkanlığınca yayınlanan 24.03.2020 tarihli duyuruda söz konusu faaliyet alanlarının kapsamına ilişkin daha ayrıntılı açıklamalara yer verilmiş olup, söz konusu açıklamalar uygulamada dikkate alınabileceğini düşünüyoruz. Gelir İdaresi açıklaması, İdarenin resmi internet sitesinde ve 24.03.2020 tarih ve 2020/24 sayılı Vergi Bültenimizde yer almaktadır.

3. Mücbir sebep kapsamındaki mükelleflerin (1. Grup) ertelenen vergi ödevleri

Tebliğde yapılan düzenlemeyle, yukarıda A/1. bölümünde belirtilen mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen mükelleflerle ilgili bazı vergi ödevleri ertelenmiştir.

Yapılan düzenleme özetle aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

B) MÜCBİR SEBEP HALİ KAPSAMINA ALINAN MÜKELLEFLER (2. GRUP)

1. Kapsam

Tebliğde yapılan düzenlemeyle;

-     65 yaş ve üstünde olması veya kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı kapsamına giren mükellefler ve meslek mensupları ile

-     Tebliğin yayımlandığı tarih itibarıyla geçerli olan “Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” uyarınca beyanname/bildirimleri bu meslek mensuplarınca verilenlerin,

22.03.2020 ila sokağa çıkma yasağının sona ereceği tarih (bu tarihler dâhil) arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiştir.

2. Mücbir sebep kapsamındaki mükelleflerin (2. Grup) ertelenen vergi ödevleri

Tebliğde yapılan düzenlemeyle, yukarıda B/1. bölümünde belirtilen mücbir sebep halinde olduğu kabul edilen mükelleflerle ilgili vergi ödevleri ertelenmiştir. Bu grup mükellefler için vergi türü ayırımı yoktur. Bütün vergi türleri için mücbir sebep hükümlerinden yararlanılması mümkündür.

Yapılan düzenlemeye göre yeni beyan ve ödeme süreleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Tebliğde;

-     65 yaş ve üstünde olunması nedeniyle beyanname/bildirim verme ve ödeme sürelerinin uzatılmasının, vergi dairelerince yapılacak tespitlere istinaden resen gerçekleştirileceği, bu kapsamdaki süre uzatımına ilişkin herhangi bir başvuru alınmayacağı,

-     Kronik rahatsızlık nedeniyle beyanname/bildirim verme ve ödeme sürelerinin uzatılması için bu rahatsızlığın sağlık kuruluşlarından alınacak muteber belgelerle ispat ve tevsik edilmesinin şart olduğu,

-     Bu kapsamdaki süre uzatımı işleminin, mükellefin kronik rahatsızlığı bulunduğuna dair beyanını içeren İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden vereceği yazılı başvurusuna istinaden yapılacağı, sağlık kuruluşundan alınan belgelerin sokağa çıkma yasağının sona ereceği günü takip eden 30 gün içerisinde bağlı olunan vergi dairesine ibraz edilmesi gerektiği,

açıklanmıştır.

Tebliğde ayrıca, sokağa çıkma yasağının, Tebliğin 3. maddesi kapsamında sayılan faaliyet konuları için ilan edilen mücbir sebep tarihleri aralığında sona ermesi halinde, 5. madde kapsamında mücbir sebep hükümlerinden faydalanan mükelleflerin, 3. madde kapsamında bulunmaları koşuluyla, sona erme tarihinden itibaren söz konusu madde kapsamındaki mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılacağı belirtilmiştir.

C) KONUYLA İLGİLİ BAZI HATIRLATMALAR

Mücbir sebep haliyle ilgili olarak yayımlanan 518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yer alan düzenleme ve açıklamalara yukarıda yer verilmiştir.

Tebliğde yer almamakla birlikte aşağıdaki hususların hatırlatılmasında yarar görülmüştür:

1)   Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanan 17.03.2020 tarih ve 125 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleriyle, 31 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2019 takvim yılı yıllık gelir vergisi beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 30.04.2020 Perşembe günü sonuna kadar uzatılmıştır. 518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 5. maddesi kapsamına girmeyen mükellefler için bu süre geçerlidir.

2) Yıllık kurumlar vergisi beyan ve ödemesine ilişkin olarak bir düzenleme yapılmamıştır. Yeni bir süre uzatımı olmaması durumunda, 2019 yılı kurumlar vergisi beyannamelerinin Nisan ayında verilmesi gerekmektedir.

3)  518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde Şubat 2020 dönemi muhtasar beyannamelerine ilişkin bir düzenleme yapılmamıştır. 518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 5. maddesi kapsamına girmeyen mükellefler için normal beyan süresi ve ödeme vadesi geçerlidir.

4)  Gelir İdaresi Başkanlığınca yayımlanan 23 Mart 2020 tarih ve 126 sayılı Vergi Usul Kanunu Sirküleriyle;

-  26 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken Katma Değer Vergisi Beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 24 Nisan 2020 Cuma günü sonuna kadar,

- 31 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2020/Şubat dönemine ilişkin "Form Ba" ve "Form Bs" bildirimlerinin verilme süresi 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar,

- 31 Mart 2020 günü sonuna kadar oluşturulması ve imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma ve imzalanma süresi ile aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken “Elektronik Defter Beratları”nın yüklenme süresi 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar,

uzatılmıştır. 518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 5. maddesi kapsamına girmeyen mükellefler için normal beyan süresi ve ödeme vadesi geçerlidir.

5)  22.03.2020 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliğiyle, geri kazanım katılım payı beyan dönemleri 2020 yılı için altı ay olarak yeniden belirlenmiştir. 2020 yılının ilk altı ayı için beyanname Temmuz ayında verilecektir.

6)  518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde, ana faaliyet konuları itibariyle belirlenen sektörlerde faaliyet gösterenlerin muhtasar ve katma değer vergisi beyanları dışındaki beyannameler için (örneğin damga vergisi, özel tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi gibi) mücbir sebep hali hükümlerinden yararlanıp yararlanamayacaklarına ilişkin açık bir ifadeye yer verilmemiştir. Tebliğde mücbir sebep halinin sadece muhtasar ve katma değer vergisi beyannameleri için düzenlendiği anlaşılmaktadır.

7)   518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde genel olarak mücbir sebep kapsamına alınmayan mükelleflerden, mücbir sebep kapsamında olanların da (örneğin yurt dışında olup Türkiye’ye dönemeyen gerçek kişi mükelleflerin) mücbir sebep hükümlerinden, genel düzenlemeler kapsamında yararlanabileceklerini düşünüyoruz. Bu mükelleflerin mücbir sebep hükümlerinden yararlanabilmeleri için bağlı oldukları vergi dairesine durumlarını ispat ve tevsik eden bilgi ve belgelerle başvurmaları gerekmektedir. İlgili vergi daireleri başvuruları inceleyecek, salgından vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak derecede etkilendiklerini gördükleri mükellefleri mücbir sebep kapsamında değerlendirecek ve Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümlerinden yararlandıracaktır.

İlgili Tebliğe ulaşmak için tıklayınız