5 Temmuz 2022 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’la varlık barışı yeniden getirilmiştir. Konuyla ilgili açıklama ve düzenlemelerin yer aldığı “Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ” 9 Ağustos 2022 tarihli Resmî Gazetede yayımlanmıştır.
01.07.2022 tarihli ve 7417 sayılı “Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 05.07.2022 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanun’un 50. maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 15. maddeyle, Varlık Barışı uygulamasına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
09.08.2022 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 1 seri no.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğinde, 7417 sayılı Kanun’la yapılan Varlık Barışı düzenlemesine ilişkin düzenleme ve açıklamalara yer verilmiştir.
Konu aşağıda Tebliğde yer alan açıklamalar çerçevesinde özetlenmiştir.
1. Düzenlemenin Genel Çerçevesi
Yeni varlık barışı, daha önce uygulanan 5811, 6486, 6736, 7143, 7186 ve 7256 sayılı Kanunlarla yapılan düzenlemelere bazı yönleriyle benzemekte, bazı yönleriyle de farklılaşmaktadır.
Düzenlemeyle, gerçek ve tüzel kişilere, yurt dışında ve yurt içinde bulunan varlıklarını kayda alma ve bazı avantajlardan ve ayrıcalıklardan yararlanma olanağı verilmiştir.
2. Kapsama Giren Varlıklar
Varlık barışı kapsamında yurda getirilecek veya kayda alınacak varlıklar şunlardır:
3. Varlığın Yurt Dışında veya Yurt İçinde Bulunma Tarihi
Varlığın geçmişte belli bir tarih itibariyle var olduğunu ispat etme zorunluluğu yoktur. Verilen süre içinde varlığın yurda getirilmesi veya kayda alınması koşulunun sağlanması esas olarak yeterlidir.
4. Beyan veya Bildirimin Şekli ve Zaman
Getirilen avantajlardan yararlanabilmek için;
gerekmektedir.
5. Bildirimin Vekil veya Temsilciler Tarafından Yapılması
Tebliğe göre, gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılacak bildirimlerin, yetkili kılınmış vekiller veya kanuni temsilciler tarafından yapılması mümkündür.
Bildirimin vekil ve temsilciler tarafından yapılması durumunda, banka ve aracı kurumlar, vekil veya temsilcinin yetkili olup olmadığını kontrol edeceklerdir.
6. Şirketlerim Kanuni Temsilcileri, Ortakları veya Vekilleri Adına Görünen Varlıkların Bildirimi
Tebliğde şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları ya da şirket veya şirketin ortakları adına olan kapsamdaki varlıkları, 05.07.2022 tarihinden önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanların, bu tarih itibariyle sahip oldukları;
suretiyle madde hükümlerinden yararlanılabilmesinin mümkün olduğu açıklanmıştır.
Tebliğde yapılan açıklamaya göre;
mümkündür. Ancak, bildirim veya beyan dışı nedenlerle yapılacak incelemelerde, söz konusu varlıkların şirket veya şirket ortaklarına ya da gerçek kişilere ait olduğunun ispatı gerekmektedir.
7. Varlıkların Bildirim veya Beyan Değeri
7417 sayılı Kanun’la yapılan düzenlemede, bildirim veya beyana esas değerlerin tespitine ilişkin bir hükme yer verilmemiş, kapsamdaki varlıklar itibariyle bildirim ve beyana esas değerler Tebliğde açıklanmıştır.
Buna göre örneğin;
değerlenecektir.
Tebliğde yer alan açıklamaya göre, Türkiye’de bulunan varlıkların, vergi dairelerine beyan edildiği tarih itibariyle yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenen Türk lirası karşılığı bedelleriyle bu varlıkların yasal defterlere kaydedilmesi gerekmekte olup, söz konusu varlıkların elden çıkarılması halinde satış kazancının tespitinde bu bedel dikkate alınacaktır.
8. Yurt Dışındaki Varlıkları Yurda Getirilmesi ve Getirilme Süresi
Yurt dışında bulunan ve düzenleme kapsamında olan varlıkların, bildirim yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekmektedir.
Tebliğde;
açıklanmıştır.
Tebliğde yapılan açıklamaya göre, varlığın Türkiye’ye getirilmesinden maksat;
9. Varlıkları Yurda Getirilmesi Zorunlu Olmayan Durumlar
Kapsama giren yurt dışındaki varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve düzenlemenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31.03.2023 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye'ye getirilme şartı aranmayacaktır.
Tebliğde, yurt dışı kredilerin kapatılmasında kullanılan varlıkların da banka ve aracı kurumlara bildirilmesi gerektiği belirtilmektedir.
10. Yürürlük Öncesi Sermaye Avansı Olarak Türkiye’ye Getirilen Varlıklar
Düzenlemenin yürürlük tarihi itibarıyla yasal defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan kapsamdaki varlıkların düzenlemenin yürürlük tarihinden önce Türkiye'ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi şartıyla, düzenlemenin avantajlarından yararlanılması mümkündür. Tebliğde, sermaye avanslarının kapatılmasında kullanılan varlıkların da banka ve aracı kurumlara bildirilmesi gerektiği belirtilmektedir.
11. Ödenecek Vergi
Yapılan düzenlemede yurt dışı varlıklar ve yurt içi varlıklar için farklı oranda vergi hesaplanması ve ödenmesi söz konusudur.
Düzenlemeye göre, yurt dışı varlıkların banka ve aracı kurumlara bildiriminde kademeli bir vergi öngörülmüştür.Düzenlemeye göre, banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak bildirim sahibinden bildirilen varlıkların değeri üzerinden;
oranında peşin olarak tahsil ettikleri vergiyi, bildirimi izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan edecek ve aynı sürede ödeyeceklerdir.
Düzenlemeyle ayrıca;
öngörülmüştür.
Yurt dışında bulunan varlıkların bildirimine istinaden tahsil edilen vergilerin bildirim sahibine iadesi konusu Tebliğde ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Yapılan açıklamaya göre, banka ve aracı kurumlar tarafından tahsil edilerek vergi sorumlusu sıfatıyla vergi dairesine ödenen vergiler, bildirim sahibinin Tebliğ ekinde (Ek-4) yer alan form ile düzeltme zamanaşımı süresi içinde vergi dairesine başvurusu üzerine ilgilisine iade edilecektir.
Yurt içindeki varlıkların beyanında farklı bir düzenleme yapılmış olup, düzenlemeye göre vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %3 oranında vergi ödenecektir.
12. Varlıkların Kayda Alınması
Bildirilen veya beyan edilen varlıkların Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler tarafından bildirim veya beyan tarihi itibarıyla kanuni defterlere kaydedilmesi gerekmektedir.
Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler;
Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin, söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca göstermeleri gerekmektedir. Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak ve bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmesi koşuluyla vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecektir.
Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar, beyan dışındaki diğer şartlar aranmaksızın, varlık barışı düzenlemesinin avantajlarından yararlanabilir. Bu mükellefler tarafından taşınmaz dışındaki varlıkların en geç beyan tarihi itibarıyla banka veya aracı kurumlara yatırılmak suretiyle tevsik edilmesi zorunludur.
13. Gelir, Gider ve Amortisman Uygulaması
Tebliğde yapılan açıklamaya göre;
14. Kayda Alınacak Varlıkların Tapuda Devrinde Harç Ödenmemesi
Varlık barışı kapsamında beyan edilerek işletme kayıtlarına alınacak taşınmazların işletmeye devrine ilişkin tapuda yapılacak işlemlerden, Harçlar Kanunu kapsamında harç ödenmeyecektir.
15. Düzenlemeden Yararlanmanın Sağladığı Avantajlar
Daha önce yapılan varlık barışı düzenlemelerinden farklı olarak, yeni düzenlemede, bildirim veya beyanın sonuçlarına ilişkin daha ayrıntılı düzenleme yapılmıştır.
Düzenlemeye göre, belirlenen koşulların gerçekleşmesi durumunda, bildirimde veya beyanda bulunulan varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.
Tebliğde yapılan açıklamaya göre, bildirilen veya beyan edilen varlıklar dışındaki diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri veya takdire sevk işlemleri dolayısıyla, bildirimde veya beyanda bulunan mükellefler hakkında matrah farkı bulunması durumunda;
Vergi incelemesi veya takdir komisyonu kararları sonucunda bildirim veya beyana konu edilen varlıklar dışındaki nedenlerle matrah farkı tespit edilmesi durumunda, bildirilen veya beyan edilen tutarlar, bulunan matrah farkından mahsup edilmeksizin tarhiyat yapılacaktır.
16. Avantajlardan Yararlanma Koşulları
Yeni varlık barışı düzenlemesinin sağladığı avantajlardan yararlanabilmek için;
gerekmektedir.
17. Diğer Konular
Tebliğde ayrıca;
ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
İlgili Tebliğ metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.