7440 Sayılı Kanun’la İhdas Edilen Ek Vergi

Kapsam

09.03.2023 tarih ve 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda  Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 12.03.2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanmıştır. Kanun’la, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi  beyannamesinde gösterilmek suretiyle, kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve  indirim tutarları ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 32/A maddesi kapsamında indirimli  kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10  oranında, aynı Kanun’un 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen istisna ile  yurt dışından elde edilen ve en az % 15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna  kazançlar üzerinden % 5 oranında ek vergi hesaplanması ve bu verginin ilk taksiti kurumlar  vergisinin ödeme süresi içinde, ikinci taksiti bu süreyi takip eden dördüncü ayda ödenmesi  öngörülmüştür. 

İlgili madde metni aşağıdaki gibidir: 

"(27) Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi  beyannamesinde gösterilmek suretiyle, 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan  düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim  tutarları ile aynı Kanunun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10 oranında, 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen istisna ile yurtdışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden ise %5 oranında ek vergi hesaplanır ve bu verginin ilk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde, ikinci taksiti bu süreyi takip eden dördüncü  ayda ödenir. Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde bu vergi, 2023 yılı içinde sona  eren hesap dönemi için verilmesi gereken beyannamelerde gösterilmek suretiyle  uygulanır. Bu vergi gider ve indirim olarak dikkate alınamaz ve hiçbir vergiden mahsup edilemez. Şu kadar ki 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının; (d), (i),  (j) ve (k) bentleri ile geçici 14 üncü maddesi kapsamındaki istisnalar, aynı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının; (b), (c), (ç), (d), (e), (f), (g) ve (h) bentleri kapsamındaki indirimler, 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesi kapsamında tevkifata tabi yatırım indirimi istisnası, ilgili Kanunları uyarınca kurum kazancından indirilebilen bağış ve yardımlar ile 10/772018 tarihli ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 407 nci maddesi kapsamında tanımlanan mikro ve küçük işletmelerin teknoloji geliştirme bölgeleri ile Ar-Ge ve tasarım  merkezlerinden elde ettikleri istisnaya ve indirime konu kazançları üzerinden bu vergi  hesaplanmaz. 6/2/2023 tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ,  Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile  Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden  muaftır. Tahsil edilen ek vergi, genel bütçe geliri olarak kaydedilir ve 5779 sayılı Kanun  ile diğer kanunlara göre mahalli idarelere verilecek payların hesabında dikkate alınmaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir.” 

Yeni ek vergiyle ilgili düzenleme aşağıda özetlenmiştir. 

1. Ek verginin mükellefi 

Ek verginin mükellefi kurumlar vergisi mükellefleridir. 

Gelir vergisi mükellefleri ek vergi mükellefi değildir. 

2. Ek verginin konusu 

Yapılan düzenlemeye göre ek vergi, kurumların, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi  beyannamesinde, Kurumlar Vergisi Kanunu ile diğer Kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile aynı Kanun’un 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden hesaplanacaktır. 

Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde vergi, 2023 yılı içinde sona eren hesap  dönemi için verilmesi gereken beyannamelerde gösterilmek suretiyle uygulanacaktır. 

Yasal düzenleme yer alan vergiye konu indirimlerin, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinde sayılan indirimlerden oluştuğu, bu çerçevede, farklı muhasebe uygulamalarından  kaynaklanan düzeltmeler kapsamında yapılan indirimlerin, dönemsellikten kaynaklanan  düzeltme niteliğindeki indirimlerin, geç gelen faturalardan kaynaklanan indirimlerin, iptal  edilen kıdem tazminatı karşılıklarından kaynaklanan indirimlerin ve benzeri nitelikli  indirimlerin bu kapsamda olmadığı değerlendirilmektedir. 

3. Ek vergiden muaf olanlar 

06.02.2023 tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay,  Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde  kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden muaftır. 

4. İstisnalar 

Yapılan düzenlemeye göre aşağıdaki indirim ve istisnalar ek vergiden müstesnadır. 

• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında  kurumlar vergisinden müstesna tutulan yatırım fon ve ortaklık kazançları
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi kapsamında  kurumlar vergisinden müstesna tutulan kooperatiflerin risturn istisnası kapsamında olan kazançları 
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi kapsamında  kurumlar vergisinden müstesna tutulan sat-kirala-geri al işlemlerinden doğan istisna kazançlar 
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi kapsamında  kurumlar vergisinden müstesna tutulan, her türlü varlık ve hakların, kaynak kuruluşlarca, kira sertifikası ihracı amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla varlık kiralama  şirketlerine satışı ile varlık kiralama şirketlerince bu varlıkların devralındığı kuruma  satışından doğan kazançlar 
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun geçici 14. maddesi kapsamında kurumlar vergisinden  müstesna tutulan kur korumalı mevduat kaynaklı kazançlar 
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin (b), (c), (ç), (d), (e) ve (f) bentleri kapsamında kurum kazancından indirim konusu yapılabilen bağışlar ve sponsorluktan kaynaklanan  indirimler 
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin (g) bendi kapsamında kurum kazancından indirim konusu yapılabilen girişim sermayesi fonu 
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin (h) bendi kapsamında kurum kazancından  indirim konusu yapılabilen, korumalı işyerlerinde istihdam edilen ve iş gücü piyasasına kazandırılmaları güç olan zihinsel veya ruhsal engelli çalışanlar için diğer kişi ve kurumlarca  karşılanan tutar dâhil yapılan ücret ödemelerinin yıllık brüt tutarının %100'ü oranında  korumalı işyeri indirimi 
• Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 61. maddesi kapsamında tevkifata tabi yatırım indirimi  istisnası 
• İlgili Kanunları uyarınca kurum kazancından indirilebilen bağış ve yardımlar  
• 10.07.2018 tarihli ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 407. maddesi kapsamında tanımlanan mikro ve küçük işletmelerin teknoloji geliştirme bölgeleri ile Ar-Ge ve tasarım merkezlerinden elde ettikleri istisnaya ve indirime  konu kazançları. 

5. Ek verginin oranı 

Ek vergi; 

• Kurumlar Vergisi Kanunu ile diğer Kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum  kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile aynı Kanun’un 32/A  maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden %10, 
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen iştirak kazançları istisnası ile yurtdışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü  taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden ise %5, 

oranında hesaplanacaktır. 

6. Beyan ve ödeme zamanı 

Ek vergi; 

• 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde yer alan indirim ve istisnalar üzerinden  hesaplanacak ve 
• İlk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde (30.04.2023 tarihine kadar), ikinci taksiti bu süreyi takip eden dördüncü ayda (31.08.2023 tarihine kadar) ödenecektir.

7. Diğer konular 

• Ek vergi, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin hesaplanacak ve ödenecektir.
• Ek vergi gider ve indirim olarak dikkate alınamayacak ve hiçbir vergiden mahsup  edilemeyecektir. 
• 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması, ödenecek ek vergi için bu döneme ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyecektir. 
• Ek vergi, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksin ödeneceği öngörüldüğünden, beyannamede zarar çıksa veya geçmiş yıl zararının mahsubu nedeniyle matrah oluşmasa da bu verginin  ödenmesi gerekecektir. 

8. Özet tablo 

EK VERGİYE TABİ OLAN VE OLMAYAN İNDİRİM VE İSTİSNALAR

İlgili Kanun metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz. 

• Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına  Dair Kanun (09.03.2023 tarih ve 7440 sayılı)