Genişleyen tedarik zincirleri operasyonel karmaşıklığı ve gizli maliyetleri her geçen gün artırırken, bu karmaşık yapıyı en doğru şekilde yönetmek objektif değerlendirme kriterleri içeren, etkin ve şeffaf stratejilerle mümkün olmaktadır.
Özellikle COVID-19 ve sonrası dönemde şirketlerin güvene dayalı şeffaf yapılarla tedarikçileri ile daha fazla stratejik iş ortaklığı kurmaları beklentisi ve gerekliliği göz önüne alındığında, arkasında bilimsel metotlar bulunan ve objektif kriterler içeren bir tedarikçi yönetimi yapısının önemi giderek artmaktadır. Objektif kriterlerle tanımlı bir “tedarikçi yönetim yapısı”, şirketlerin yaygın olarak karşılaştığı maliyet, risk ve hizmet seviyesi ile ilgili zorluklara ve ilgili ihtiyaçlarına etkin çözüm sağlayacaktır.
PwC’nin Tedarikçi Yönetimi Yaklaşımı, merkezinde satınalma stratejisinin yer aldığı, tedarikçi ilişkilerini uçtan uca kapsayan bir yapıdan oluşmaktadır. Tedarikçi segmentasyonu, risk ve performans yönetimi gibi süreçler birbirlerini destekleyecek şekilde döngüsel bir yapıda düzenli olarak takip edilmekte ve şirket ihtiyaçlarına uygun olarak, kritik tedarikçilerle iş birliği ve gelişimi destekleyen entegre bir yaklaşım izlenmektedir.
Tedarik Yönetimi Stratejisi
- Şirket ile ilgili kritik bilgileri ve hedefleri net bir şekilde paylaşma
- Tedarikçi ilişkileri yönetimi programının temel önceliklerini belirleme ve tanımlama
- Hedeflere ve önceliklere göre kriterleri ve ölçüm metodlarını net olarak tanımlama
- KPI ‘ları ve ölçüm değişkenlerini tanımlama
- Tedarikçi gelişim alanlarını belirleme
- Tedarikçi riskinin büyüklüğü ve niteliğini anlama
- Potansiyel riskleri türlerine göre tanımlama ve sınıflandırma
- Veri kaynaklarını düzenli kontrol etme ve risk puanlama şablonunu güncelleme
- Tedarikçiler için olması istenen durum ve mevcut durum arasındaki farka dayalı aksiyon planları tanımlama
- Tedarikçi gelişimini desteklemek için yeni projeler oluşturma
- Tedarikçilerin yeterliliklerini şirket için tanımlanmış önceliklere göre kıyaslama
- Stratejik tedarikçilerin stratejilerini anlama ve şirket stratejisi ile uyumlu hale getirme
Tedarikçi yönetimi yapısı; tedarikçi segmentasyonu, tedarikçi seçimi ve tedarikçi performans değerlendirme olmak üzere 3 ana başlık altında incelenebilir:
1. Tedarikçi segmentasyonu: Firmanın mevcut tedarikçi havuzu uygun kriterler çerçevesinde (risk puanlaması da dahil olmak üzere) değerlendirilir. Tedarikçiler, iki eksende aldıkları puanlar doğrultusunda konumlandırılır ve daha sonra farklı yaklaşımlarla belirlenebilen “tedarikçinin firma için stratejik önemi” ve “tedarikçi pazarı karmaşıklığı” gibi eksenlerdeki konumlarına göre segmentlere ayrılır. Her bir segment altındaki ilgili stratejiler tedarikçiler için uygulanır.
2. Tedarikçi seçimi: Tedarikçi segmentasyonunun tamamlanmasının ardından farklı segmentler için farklı ağırlıklara sahip olacak şekilde tedarikçi seçim kriterleri belirlenir. Pazar araştırması ve geçmiş tecrübelere istinaden tedarikçi uzun listesi oluşturulur. Bu listedeki tedarikçilerin belirlenen kriterler doğrultusunda verileri toplanarak yeterlilik değerlendirmesine hazırlanılır. Uzun listedeki tedarikçiler, oluşturulan puanlandırma yapısıyla değerlendirilir ve tedarikçi uzun listesinin kısa listeye indirgenmesi sonrası kısa liste üzerinden uygun tedarikçi seçimi gerçekleştirilir.
3. Tedarikçi performans değerlendirme: Farklı segmentler için farklı ağırlıklara sahip olacak şekilde, sektör dinamikleri ve firma ihtiyaçlarına uygun olarak performans değerlendirme kriterleri tanımlanır. Tedarikçi seçimi tamamlanıp seçilen tedarikçi ile birlikte belirli bir süre çalışıldıktan sonra, performans değerlendirmesi yapılarak skor kartları oluşturulur. Tedarikçinin öne çıkarak rekabetten ayrıştığı noktalar ve gelişim alanları belirlenir. Belirlenen gelişim alanları üzerinden oluşturulan tedarikçi gelişim planı sayesinde uzun dönem performans iyileştirmesi sağlanır.
Tanımlanan her üç süreç de ihtiyaç halinde veya belirli aralıklarla tekrarlanarak sağlıklı bir tedarikçi yönetimi sağlanır. Bu üç süreç her ne kadar girdi ve çıktılar bakımından birbirinden ayrışsa da her bir süreçte belirli kriterler üzerinden değerlendirme yapılması ve değerlendirme sonucuna göre uygun aksiyonlar alınması ortak noktalardır. Etkin ve uzun vadede başarılı olacak bir yapının farklılaşan en önemli özelliği, kullanılan kriterlerin ve ilgili ağırlıkların objektif ve analitik bir yaklaşımla belirlenmiş olmasıdır. Bu amaç doğrultusunda tedarikçi yönetim aşamalarında PwC olarak bu konuda bilimsel açıdan da en sık kullanılan yöntem olan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP)’ni kullanıyoruz. AHP ile kriter ve ağırlık belirleme, 4 ana adımdan oluşmaktadır ve bu yöntemin uygulanması sonucunda hiyerarşik kriter yapısı elde edilir:
Kriterlerin belirlenmesi: Ağırlıklandırması yapılacak kriterler için bir uzun liste oluşturulur. Bu kriterler daha sonra sektör ve firma ihtiyaçlarına uygun bir şekilde kısa listeye indirgenir ve hiyerarşik yapıya oturtulur.
Karşılaştırma yapılması: Hiyerarşik yapının belirlenmesinin ardından bütün kriterler birbirleri arasındaki görece önem derecelerine göre puanlandırılır.
Ağırlıkların hesaplanması: Kriterlerin önem derecelerine göre puanlandırılmasının ardından yöntemin gerektirdiği matematiksel işlemler yapılarak kriter ağırlıkları elde edilir.
Tutarlılık hesaplamalarının yapılması: Oluşturulan ağırlık matrisinin tutarlılık endeksi hesaplanır. Rassal gözlemler için karşılık gelen tutarlılık sabiti ile karşılaştırılarak, yapılan değerlendirmelerin tutarlılık doğrulaması gerçekleştirilir.
PwC nasıl yardımcı olabilir?
PwC’nin satınalma çözümleri, alanındaki en iyi uygulama örneklerini oluşturmaya devam etmektedir. Tedarikçi yönetimi yapısının tasarlanmasında Analitik Hiyerarşi Süreci yöntemi; bilimsel, objektif ve şeffaf bir yaklaşım sağlayarak bu alandaki en yüksek olgunluk seviyesini oluşturmaktadır. PwC, AHP yöntemini satınalma alanındaki uzmanlığı ve tecrübesiyle birleştirerek projelerinde başarıyla uygulamaktadır.
Proje çalışmalarımız esnasında şirketler için hem mevcut hem de gelecek iş ihtiyaçlarına yönelik özelleşmiş ve farklılaşmış tedarikçi yönetim modelleri geliştiriyor ve şirketlere özgü olarak geliştirdiğimiz modelin detaylarını aktararak PwC ile çalışma dönemi sonrası da kullanımını ve şirketler için fayda üretmeye devam etmesini sağlıyoruz...
Tedarikçilerinizi analitik temellere dayalı sistematik bir yaklaşım ile objektif olarak yönetebilmek ve bu konuda daha detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçin.
İletişim
