Enflasyon Düzeltmesi Genel Tebliğ Taslağı

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298/A maddesi kapsamında yapılacak enflasyon düzeltmesi işlemlerinin usul ve esaslarının belirlenmesine yönelik olarak Gelir İdaresi Başkanlığınca hazırlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ taslağı İdarenin internet sitesinde yayımlanmıştır.  

Tebliğ taslağında yer alan açıklamalar aşağıda özetlenmiştir.

1. Enflasyon düzeltmesi koşullarının gerçekleştiği tarih ve düzeltilecek mali tablolar

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298/A maddesi hükmü çerçevesinde, 2021 takvim yılı sonu itibariyle enflasyon düzeltmesi için aranan her iki koşulun da gerçekleşmiş olması nedeniyle, 2021 hesap dönemine ilişkin mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması gerekmektedir. 

Düzeltme şartlarının devam etmesine bağlı olarak izleyen hesap dönemlerine (geçici vergi dönemleri dahil) ilişkin mali tablolar da enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır. 

2. Enflasyon düzeltmesi yapacak olanlar

Enflasyon düzeltmesi, kollektif, adî komandit ve adî şirketler dâhil kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yapılacaktır. 

Yasal düzenleme gereği; 

• Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler ile 
• Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen, ancak Türk para birimiyle kayıt yapmaya dönen mükelleflerden, Türk para birimiyle kayıt yapmaya başlanılan yıldan itibaren üç yıl geçmemiş olanların, enflasyon düzeltmesi yapmaları mümkün değildir.  

3. Düzeltmeye tabi tutulacak mali tablolar

Mali tablolardan sadece bilanço enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. 

Hesap dönemi takvim yılı olanlar, 31.12.2021 tarihli bilanço ile düzeltme şartlarının devam etmesi halinde izleyen geçici vergi ve hesap dönemleri sonu bilançolarını düzeltme işlemine tabi tutar.  

Özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler ise kullandıkları özel hesap dönemine ait geçici vergi dönemleri itibarıyla söz konusu şartların gerçekleşip gerçekleşmediğine bakarak enflasyon düzeltmesi yapıp yapmayacaklarına karar verirler.  

4. Düzeltilecek kıymetler

Yasal düzenleme gereği; 

• Parasal kıymetler (parasal varlıklar ve parasal kaynaklar) enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz. 
• Parasal olmayan kıymetler (parasal olmayan varlıklar ve parasal olmayan kaynaklar) enflasyon düzeltmesine tabi tutulur. 

Tebliğ taslağı veya ekinde parasal ve parasal olmayan kıymetler listelenmemiş, 328 ve 345 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerine ekli listelerde yer aldığı belirtilmiştir.  

5. Düzeltme işlemi

Tebliğ taslağında düzeltme işlemlerine ilişkin ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır. Taslakta ayrıca, 31.12.2021 tarihi itibariyle yapılacak enflasyon düzeltmesinin sonuçlarına ilişkin önemli belirleme ve açıklamalar yapılmıştır. Dikkat çeken bazı konular aşağıda sıralanmıştır:  

• 31.12.2021 tarihli bilanço, öncelikle düzeltilmemiş tutarlar üzerinden (enflasyon düzeltmesi hükümleri göz önünde bulundurulmaksızın) düzenlenir, sonrasında Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298/A maddesi hükümleri doğrultusunda düzeltilir. 
• 2021 yılına ait vergi matrahı, düzeltme öncesi mali tablolara göre tespit edilen kârlar üzerinden hesaplanır. 
• Düzeltme sonrası hesaplanan geçmiş yıl kâr veya zararı, düzeltilmiş bilançoda öz kaynaklar içinde yer alır. 31.12.2021 tarihli bilançonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasından kaynaklanan kâr/zarar farkı Geçmiş Yıllar Kârları/Zararları hesabının alt hesabında izlenir. 
• 31.12.2021 tarihli bilançonun enflasyon düzeltmesine tabi tutulmasından kaynaklanan (düzeltme sonrası tespit edilen) geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmaz, geçmiş yıl zararı ise zarar olarak kabul edilmez. 

6. Düzeltme işleminde dikkate alınan değerden düşülecek tutarlar

Tebliğ taslağına göre;  

• Parasal olmayan kıymetlerin düzeltme işleminde, düzeltmeye esas alınacak tutara ulaşılırken; reel olmayan finansman maliyeti (ROFM) ilgili parasal olmayan kıymetin düzeltmeye esas değerinden düşülmek suretiyle düzeltme işlemi yapılır. 
• 01.01.2022 tarihinden önce ayrılmış ve sermayeye ilave edilmiş olan yeniden değerleme değer artış fonu gibi fonların sermayeye ilavesi nedeniyle oluşan sermaye artışları, artış olarak dikkate alınmaz ve bunlar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz. Bu kapsamda, geçmiş yıl kâr ve zararı hesabına aktarılarak kapatılacak olan fon hesaplarındaki tutarların 01.01.2022 tarihinden önce sermayeye ilave edilmiş olması halinde, bu değerler sermayenin, düzeltmeye esas tutarı hesaplanırken düşülür ve bunlar enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaz. 

Taslakta ayrıca;

• Vergi Usul Kanunu’nun geçici 31. maddesi kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulmuş iktisadi kıymetlerin değerinin düzeltilmesinde, düzeltmeye esas değer olan yeniden değerleme sonrası değerler için reel olmayan finansman maliyeti hesabı yapılmayacağı, 
• Kredilerle ilgili (vergi ve harçlar gibi) bazı finansman giderlerinin, kullanılan yabancı kaynağın kullanım süresine bağlı olarak oluşmadığı dikkate alınarak, bu giderlerin reel olarak kabul edileceği ve bunlar için ayrıca reel olmayan finansman maliyeti ayrıştırması yapılmayacağı, 

belirtilmiştir.  

7. Birikmiş amortismanların düzeltilmesi

31.12.2021 tarihli bilançonun düzeltilmesinde, birikmiş amortismanlar, ait oldukları kıymetin bilanço tarihindeki değerinde düzeltme sonrasında ortaya çıkan artış oranı dikkate alınarak düzeltilir. 

Birikmiş amortismanların kanuni süresinde ayrılması gereken tutardan daha düşük olması durumunda, iktisadi kıymetle ilgili kanuni süresinde ayrılmayan amortisman tutarı, fiilen ayrılmış kabul edilir.  

8. İzleyen dönem başlangıç değerleri ve amortisman bazı

Tebliğ taslağında; 

• 31.12.2021 tarihli bilançonun düzeltilmesi sonucu hesaplanan tutarların, izleyen dönemde enflasyon düzeltmesi yapılıp yapılmayacağına bakılmaksızın, izleyen dönemin başlangıç değerleri olarak dikkate alınacağı, 
• Enflasyon düzeltme şartlarının devamına bağlı olarak, 01.01.2022 tarihinden sonraki döneme ait düzeltme işlemlerinin, enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş 31.12.2021 tarihli bilançoda yer alan düzeltilmiş değerler üzerinden yapılacağı, 
• İzleyen hesap döneminde amortismanlar ve itfa paylarının, düzeltilmiş değerler üzerinden hesaplanmaya başlanacağı,

açıklanmıştır.

9. Geçmiş yıl kâr ve zararları

Tebliğ taslağında, 01.01.2022 tarihinden sonra verilecek yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri ile geçici vergi beyannamelerinde beyan edilen vergi matrahlarının tespitinde, (düzeltme öncesi bilançolara dayanan) 2021 yılı mali zararı ve önceki yıllara ait indirilemeyen geçmiş yıl mali zararlarının mukayyet değerleri ile dikkate alınacağı açıklanmıştır. 

Taslakta ayrıca, 31.12.2021 tarihli bilançonun düzeltilmesi sonucu oluşan geçmiş yıllar kâr veya zararlarının, kaydedildiği Geçmiş Yıllar Kar/Zararları Hesabının alt hesabında izleneceği ve sonraki dönemlerde düzeltme işlemine tabi tutulacağı belirtilmiştir. 

10. Düzeltme ve kayıt zamanı

Tebliğ taslağına göre, 

• 2021 hesap dönemi geçici vergi dönemleri ve hesap dönemine ilişkin düzeltme işlemleri, söz konusu dönemlere ait beyannamelerin verilme tarihine kadar yapılacak, düzeltmenin yapıldığı tarih itibariyle yasal defter kayıtlara intikal ettirilecek ve hesap dönemi beyannamesine düzeltilmiş bilançolar da eklenecek,
• Enflasyon düzeltme şartlarının devamına bağlı olarak, 2022 ve izleyen hesap dönemlerinde, geçici vergi dönemleri beyannamelerine düzeltilmiş bilançolar da eklenecek, düzeltme işlemleri ve düzeltme işlemlerinin yasal defterlere kayıtları ilgili dönemlere ait beyannamelerin verilme tarihine kadar yapılacaktır. 

11. Muhasebe kayıtları

Enflasyon düzeltmesiyle ilgili olarak yapılması gereken muhasebe kayıtlarıyla ilgili olarak Tebliğ taslağında yer alan açıklamalardan dikkat çekenler özetle şöyledir: 

• Enflasyon düzeltmeleri, ilgili kıymetlere ait enflasyon fark hesaplarına ve enflasyon düzeltme hesabına kaydedilir. Enflasyon fark hesapları, parasal olmayan kıymetlerin düzeltme işlemi sonrası değeri ile düzeltme öncesi değeri arasındaki farklarının kaydedildiği tali hesaplar, enflasyon düzeltme hesabı ise parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmesi sonucu oluşan farkların kaydedildiği hesaptır. 
• 31.12.2021 tarihli bilançonun düzeltilmesi sonucunda, enflasyon düzeltme hesabının bakiyesi geçmiş yıl kâr/zarar hesabına aktarılmak suretiyle hesap kapatılır. 

İlgili Tebliğ taslağı metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz. 

• Vergi Usul Kanunu Genel tebliğ taslağı