PwC Türkiye Kamu Danışmanlığı ekibi tarafından hazırlanan “Deprem Sonrası Etkin Politika Tasarımı: İyi Uygulama Örnekleri” raporu, büyük afetlerden sonra toplumsal ve iktisadi iyileşmeyi ve yeniden yapılanma faaliyetlerini başarılı bir şekilde uygulayan ülke örneklerini incelemektedir.
İyi uygulama örnekleri, 2000 yılından sonra dünya genelinde yaşanan ve depremin büyüklüğü, şiddeti gibi bir depremin gücünü ölçmek için kullanılan temel göstergeler doğrultusunda belirlenen mega depremlerin, ekonomik zarar, yıkımın büyüklüğü ve yeniden yapılanma sürecinde izlenen politikalara göre filtrelenmesi ile seçilmiştir. Bu çerçevede raporda, deprem şiddet ölçümünde kullanılan Mercalli ölçeğine göre VIII (Yıkıcı) kategorisinde yer alan ve tsunami felaketini tetiklemesiyle çok büyük hasarlara yol açan Tōhoku Depremi ve Tsunamisi (2011), hissedildiği bölgeye göre değişecek şekilde VI (Güçlü) - XI (Aşırı) kategori aralığında yer alan Siçuan Depremi (2008) ve IX (Çok Yıkıcı) kategorisinde yer alan Hint Okyanusu Depremi ve Tsunamisi (2004) sonrasında sırasıyla Japonya, Çin ve Endonezya’nın uyguladığı politikalar incelenmektedir.
Rapora göre iyi uygulama örneklerinden çıkarılabilecek
ana dersler aşağıdaki gibidir:
- Uluslararası kuruluşların finansman desteklerinin yanı sıra, afetler ile mücadele konusunda teknik uzmanlıkları, proje geliştirme ve uygulama deneyimlerinden yararlanılmalıdır.
- İyileştirme ve yeniden yapılanma çalışmaları, şehirlerin mevcut kentleşme süreçlerini destekleyen ve bölgenin kalkınmasına olanak sağlayan politikalarla paralel olarak uygulanmalıdır.
- Birleşmiş Milletler’in “Build Back Better” (Yeniden Daha İyisini İnşa Et) yaklaşımı izlenerek onarılan veya yeniden yapılandırılan yapıların daha dayanıklı olmasının yanı sıra, iyileşme sürecinin daha hızlı ve verimli olması, desteğin en yoksul ve en savunmasız topluluklara kadar ulaşması sağlanmalıdır.
- Bağışçıların daha fazla güven ve desteğini kazanmak için depremle mücadele ve yeniden yapılanmaya yönelik oluşan fonların şeffaflığı ve hesap verebilirliği sağlanmalıdır.
- Sahadaki koordinasyon mekanizmaları afet gerçekleşmeden önce kararlaştırılmalı ve uygulanmalıdır.
- Bilgi akışını ve iş birliğini destekleyecek mevcut sistemlerin ve yapıların iyileştirilmesi ve planlama ve eyleme geçme süreçlerinin yer yer eş zamanlı gerçekleşmesi önem teşkil etmektedir.
- Hem ulusal hem de yerel düzeyde sağlanan güçlü yönetim, iyileştirme faaliyetlerinin daha etkili hale getirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
- Altyapı hızlı bir şekilde rehabilite edilirken, sürecin sahadaki ihtiyaçlar dikkate alınarak ilerletilmesi bölgedeki yeniden yapılanma çalışmalarının kalıcı fayda sağlaması açısından kritik önem taşımaktadır.
- Projelerin uygulanmasında esnek bir yaklaşım izlenmesi, projelerin sahada değişen ihtiyaçlara hızlı bir şekilde uyum sağlamasına olanak tanımaktadır.
