Bu yılki raporda, yatırım ve geliştirme beklentilerine göre kent sıralamalarında en üst sırada Londra yer alıyor. Londra, pazarının derinliği ve konumundan dolayı her zaman avantajlı görülmekle birlikte, bu yıl sektör liderleri kentin diğer rakiplerine göre daha uygun değer sunduğunu düşünüyor. Londra ofisleri ile Avrupa’daki muadilleri arasında %1 gibi bir getiri farkı bulunuyor. Berlin bu yıl ikinci sıraya gerilerken, Paris ise üçüncü sırada yer aldı.
İstanbul, Türkiye’den temsil edilen tek kent olarak 31 Avrupa kentinin yer aldığı listede geçen yıl olduğu gibi bu yıl da 30. sırada yer alıyor.
Gayrimenkulde Gelişen Trendler® Avrupa 2022 listesinin ilk 10 kenti
Gayrimenkulde Gelişen Trendler® Avrupa 2022 rapor sonuçlarının ele alındığı webcast yayınında konuşan PwC Türkiye Gayrimenkul Sektörü Lideri Ersun Bayraktaroğlu raporu şöyle değerlendirdi: “Bu yılki rapor özellikle pandemi döneminde yayınladığımız geçen yılki rapordan sonra iyimserliğin sektöre döndüğünü işaret etmesi açısından önemli ancak rapor kapsamındaki görüşlerini anket ve mülakatlarla ileten Avrupalı gayrimenkulcüler, özellikle global enerji fiyatlarındaki artışların yaratacağı ve Avrupa’nın çok da alışık olmadığı olası yüzde 3 ila 5 arasındaki enflasyonun özellikle inşaat maliyetlerinde meydana getireceği artıştan endişeliler. Avrupa genelinde düşen faizlerin gayrimenkule ilgiyi artıracağını düşünseler de önümüzdeki dönemde sektörde mutlaka bir yeniden yapılanma ihtiyacı sebebiyle gerçekleşecek zorunlu satışlar, konsolidasyon ve yeni kullanıma uyarlama konularının sektörde çok önemli değişiklikler yaratacağını da akıllarından çıkarmıyorlar. Sonuçta, sektör oyuncuları çok iyi biliyor ki, yukarıdaki konular ve ESG (Çevresel, Sosyal ve (Kurumsal) Yönetişim) kriterlerinin de zorlaması ile gayrimenkul sektörü şirketlerinde oyunun kuralları yeniden yazılıyor ve şirket iş yapış tarzları ve daha da önemlisi yapılanmaları da bu yeni dünyaya uygun şekilde değişmek zorunda. Türkiye özelinde rapor sonuçlarını değerlendirdiğimizde birebir olmasa da bu gerçekler ülkemiz için de geçerli. Ancak global pazarda ülkemiz gayrimenkul sektörünün görünen en önemli sorunu pazarın şeffaf, derin ve likit olmaması. Derinlik ve likiditenin önemi kendini Londra örneğinde çok iyi gösteriyor: Brexit ile son 3-5 yıldır, pandemi sebebiyle de son iki yıldır herkesin olumsuz yaklaştığı Londra, şeffaf, derin ve likit pazar özellikleri ile bu yıl 31 kentin zirvesinde.”
Ersun Bayraktaroğlu - PwC Türkiye Gayrimenkul Sektörü Lideri
ULI Türkiye Başkanı Zafer Baysal şunları söyledi:
“Pandemi sonrası ticari gayrimenkullerin son kullanıcı ve ziyaretçilerinin/müşterilerinin herkesten önce bize gelmesini sağlayacak cazip kılacak en önemli faktör gayrimenkullerin kaliteli ve diğerlerinden üstün bir performans ile rakiplerinden ayırt edilecek kadar farklı bir şekilde yönetiminde saklı. COVID-19 sektördeki bazı zayıflıkları da turnusol kağıdı gibi gün ışığına çıkardı. Aslında çok temel bir konu ve gayrimenkulün sürdürülebilirliğinin temeli olduğu halde gayrimenkul işindeki pek çok yatırımcı hala işin operasyon ve mülk yönetimi tarafına odaklanmıyor sadece varlık yönetimine odaklanıyor. Örneğin global bir e-ticaret şirketine lojistik hizmet veren global bir lojistik şirketi, lojistik kampüslerinde söz konusu global e-ticaret şirketi ve diğer müşterilerinin e-ticaretteki kuantum sıçraması sonrası siparişlerine yetişebilmek için müşterilerinin olduğu yerlerde arsalar alıp yeni nesil lojistik merkezler inşa ederek, otomasyon ve nesnelerin interneti ile birbirleriyle haberleşen kolaboratif robotlar alarak, ürün tedarikçiden bir uçta depoya giriş yaparken yapay zeka ile otonom çalışan robotlar sayesinde ürünler deponun diğer ucunda bekleyen e-ticaret müşterisinin siparişlerinin yüklendiği kamyona depoyu teğet geçerek, ürün rafa dahi konmadan yüklenerek, lojistik tesisin sevkiyat verimliliği artırılmış oluyor. Bu örnek mimari ve teknolojik olarak altyapısı bu otonom robot devrimine uygun yeni nesil depoların eski nesil lojistik depoların yerini nasıl aldığını gösteren birçok çarpıcı bir örnek teşkil etmektedir.”
Zafer Baysal - DAP Yapı Grup CEO'su ve ULI Türkiye Başkanı
Aslıhan Dellaloğlu Karacalı
Pazarlama ve İletişim, Direktör, PwC Türkiye
Telefon: +90 212 326 6570