7440 sayılı Kanun ile ihdas edilen Ek Vergi’nin girişim sermayesi ekosistemi açısından etkileri

Kapsam

7440 Sayılı Kanun ile ihdas edilen ek vergi Kanunun 10/27. maddesinde düzenlenmiş olup, yürürlüğe giren madde aşağıdaki gibidir:

"(27) Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle, 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılan istisna ve indirim tutarları ile aynı Kanunun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10 oranında, 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen istisna ile yurtdışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden ise %5 oranında ek vergi hesaplanır ve bu verginin ilk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde, ikinci taksiti bu süreyi takip eden dördüncü ayda ödenir. Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde bu vergi, 2023 yılı içinde sona eren hesap dönemi için verilmesi gereken beyannamelerde gösterilmek suretiyle uygulanır. Bu vergi gider ve indirim olarak dikkate alınamaz ve hiçbir vergiden mahsup edilemez. Şu kadar ki 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının; (d), (i), (j) ve (k) bentleri ile geçici 14 üncü maddesi kapsamındaki istisnalar, aynı Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının; (b), (c), (ç), (d), (e), (f), (g) ve (h) bentleri kapsamındaki indirimler, 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesi kapsamında tevkifata tabi yatırım indirimi istisnası, ilgili Kanunları uyarınca kurum kazancından indirilebilen bağış ve yardımlar ile 10/772018 tarihli ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 407 nci maddesi kapsamında tanımlanan mikro ve küçük işletmelerin teknoloji geliştirme bölgeleri ile Ar-Ge ve tasarım merkezlerinden elde ettikleri istisnaya ve indirime konu kazançları üzerinden bu vergi hesaplanmaz. 6/2/2023 tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden muaftır. Tahsil edilen ek vergi, genel bütçe geliri olarak kaydedilir ve 5779 sayılı Kanun ile diğer kanunlara göre mahalli idarelere verilecek payların hesabında dikkate alınmaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir.”

Düzenlemeye ilişkin sektör spesifik olmayan detay açıklamalarımız için 7440 Sayılı Kanun’la İhdas Edilen Ek Vergi isimli bültenimizi inceleyebilirsiniz.

Girişim Sermayesi Yatırım Fon ve Ortaklıkları için ek vergi kapsamı:

1- Girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarının kazançları

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-d maddesi uyarınca, Türkiye’de kurulu girişim sermayesi yatırım fonları ve ortaklıklarının kazançları kurumlar vergisinden istisna tutulmaktadır.

Yeni düzenleme ile 2022 hesap dönemine ilişkin olarak söz konusu istisnadan yararlanan girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıkları ek vergiden müstesna tutulmuş olup yukarıda konu edilen gelirler üzerinden yararlanılan istisna üzerinden ek vergi hesaplanmayacaktır.

2- Yatırımcılarca girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarından elde edilen gelir ve kazançlar

Bilindiği gibi kurumsal yatırımcılar tarafından girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarından elde edilen gelir ve kazançlara ilişkin istisnalar Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinde, girişim sermayesi yatırım fonlarına yatırım yapılmak üzere ayrılan özel fonlara yönelik istisna ise Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10. maddesinde yer almakta olup anılan maddelerde yer alan ve girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarını ilgilendiren istisnalar ile ihdas edilen ek verginin bu maddelere olan etkileri aşağıda yer almaktadır:

Kurumların aşağıdaki kazançları Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-a-3 maddesi uyarınca kurumlar vergisinden istisna tutulmaktadır.

“Tam mükellefiyete tabi girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde ettikleri kâr payları ile katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler.”

Bu kapsamda, kurumlar vergisi mükellefi olan yatırımcılarca 2022 hesap dönemine ilişkin verilecek kurumlar vergisi beyannamesinde yukarıda belirtilen istisnalardan yararlanılmışsa, istisna edilen tutar üzerinden %5 oranında ek vergi hesaplanacaktır.

Vergi Usul Kanunu'nun 279. maddesi uyarınca, hisse senetleri (GSYO dahil) ile fon portföyünün en az % 51'i Türkiye'de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan yatırım fonu katılma belgelerinin (GSYF dahil) alış bedeli ile değerlenmesi gerektiğinden bu kapsama giren yatırım fonlarının değer artış kazançları istisna kazanç olarak değerlendirilmeyecek ve ek vergiye tabi olmayacaktır.

3- Emisyon primi istisnası

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-ç maddesi uyarınca, anonim şirketlerin kuruluşlarında veya sermayelerini artırdıkları sırada çıkardıkları payların bedelinin itibarî değeri aşan kısmı kurumlar vergisinden istisna tutulmaktadır.

Yeni düzenleme ile söz konusu istisnadan yararlanan kurumlara istisna kazançları üzerinden %10 oranında ek vergi getirilmektedir.

4- İştirak satış kazancı istisnası

KVK’nın 5/1-e maddesi uyarınca, kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri rüçhan hakları ve bu fıkranın (a) bendi kapsamında istisna kazançlarına kaynak oluşturan yatırım fonlarının katılma paylarının satışından doğan kazançların %75'lik kısmı”nın kurumlar vergisinden istisna tutulacağına ilişkin hüküm yer almaktadır.

İstisnanın uygulanabilmesi için

• Satışı yapan kurumun menkul kıymet ile sürekli olarak uğraşmaması,
• Söz konusu iştirak/katılma payına en az 2 yıldır bilanço aktifinde yer verilmiş olması,
• Satış bedelinin satışın yapıldığı yılı izleyen 2 yıl içinde nakden tahsil edilmesi,
• İstisna tutulan kazancın 5 yıl süre ile bilanço pasifinde özel bir fon hesabında tutulması ve bu fon hesabındaki tutarın sermayeye ilave dışında başka bir hesaba aktarılmaması

şartlarının bir arada sağlanması gerekmektedir.

Yukarıdaki şartların sağlanması durumunda kurumlar vergisi mükellefi olan yatırımcılarca girişim sermayesi yatırım fonlarının katılma belgelerinin veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları hisse senetlerinin satışından elde edilen gelirlerin %75’i kurumlar vergisinden istisna tutulmaktadır.

2022 hesap dönemine ilişkin verilecek kurumlar vergisi beyannamesinde yukarıda belirtilen istisnadan yararlanılırsa istisna edilen tutar üzerinden kurumlar vergisi mükellefi olan yatırımcılarca %10 oranında ek vergi hesaplanacaktır.

5- VUK 325/A kapsamında girişim sermayesi yatırım fonu indirimi

Vergi Usul Kanununun 325/A maddesinde, “Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi olarak Türkiye'de kurulmuş veya kurulacak olan girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına sermaye olarak konulması veya girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması amacıyla, ilgili dönem kazancından veya beyan edilen gelirden girişim sermayesi fonu ayrılabilir. Bu fon, kurum kazancının veya beyan edilen gelirin %10'unu ve öz sermayenin %20'sini aşamaz.” hükmü yer almaktadır.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10/1-g maddesi uyarınca, Vergi Usul Kanunu'nun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarların beyan edilen gelirin %10'unu aşmayan kısmı kurumlar vergisi matrahının tespitinde, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından indirebilecektir.

Yeni düzenleme ile söz konusu indirim ek vergiden müstesna tutulmuş olup yukarıda bahsedilen ve fon ayırmak suretiyle yararlanılan indirim üzerinden ek vergi hesaplanmayacaktır.

Yukarıda yer alan başlıkların ilgili maddelerine göre sınıflandırılmış özet hali aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:

Ek Vergiden İstisnalar: Girişim sermayesi yatırım fon ve ortaklıklarıyla ilgili hangi istisnalar var?

Yapılan düzenlemeye göre aşağıdaki indirim ve istisnalar ek vergiden müstesna tutulmuştur.

• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında kurumlar vergisinden müstesna tutulan yatırım fon ve ortaklıklarının kazançları
• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesinin (g) bendi kapsamında kurum kazancından indirim konusu yapılabilen girişim sermayesi yatırım fonlarına yatırım yapmak üzere ayrılan fonlar

Muaf olanlar

06.02.2023 tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar sektör ayrımı yapılmaksızın ek vergiden muaftır.

Beyan ve ödeme zamanı

Ek vergi; 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilmek suretiyle hesaplanacak ve ilk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde (30.04.2023 tarihine kadar), ikinci taksiti bu süreyi takip eden dördüncü ayda (31.08.2023 tarihine kadar) ödenecektir.

Diğer önemli hususlar

• Ek vergi, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin hesaplanacak ve ödenecektir.
• Ek vergi gider ve indirim olarak dikkate alınamayacak ve hiçbir vergiden mahsup edilemeyecektir.
• 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması, ödenecek ek vergi için bu döneme ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyecektir.
• Ek vergi, dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksin ödeneceği öngörüldüğünden, beyannamede zarar çıksa veya geçmiş yıl zararının mahsubu nedeniyle matrah oluşmasa da bu verginin ödenmesi gerekecektir.

Dair Kanun’un tüm metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

• 7440 sayılı Bazı Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun